เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก หรือ Uterine Fibroids เป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อการมีบุตร ทั้งในแง่การตั้งครรภ์ การฝังตัวของตัวอ่อน หรือทำให้เกิดภาวะมีบุตรยาก หลายครั้งที่ผู้หญิงที่ยังต้องการมีลูกต้องเผชิญกับความกังวลใจว่าจะรักษาอย่างไรให้ได้ผล โดยยังคงรักษาความสามารถในการมีบุตรเอาไว้

บทความนี้จะอธิบายเกี่ยวกับวิธีการรักษาเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก โดยเฉพาะในกลุ่มผู้หญิงที่ยังต้องการมีบุตร รวมถึงแนวทางที่เหมาะสมและความเสี่ยงต่าง ๆ ที่ควรทราบ

1. เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกคืออะไร

เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก (Uterine Fibroids) เป็นก้อนเนื้อที่เกิดจากการเจริญเติบโตผิดปกติของกล้ามเนื้อเรียบในผนังมดลูก สามารถเกิดขึ้นได้หลากหลายตำแหน่ง ทั้งด้านในโพรงมดลูก ผนังมดลูก และผิวนอกมดลูก โดยลักษณะของเนื้องอกสามารถแบ่งได้เป็น 3 ประเภทหลัก ได้แก่

1. Submucosal Fibroids – เนื้องอกที่อยู่ภายในโพรงมดลูก ส่งผลกระทบต่อการฝังตัวของตัวอ่อนและอาจทำให้มีบุตรยาก
2. Intramural Fibroids – เนื้องอกที่เจริญเติบโตในผนังมดลูก ทำให้มดลูกมีขนาดใหญ่ขึ้น
3. Subserosal Fibroids – เนื้องอกที่อยู่ด้านนอกของมดลูก มักกดเบียดอวัยวะข้างเคียง เช่น กระเพาะปัสสาวะ และลำไส้

2. อาการของเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก

อาการหลัก ๆ ที่พบในผู้ป่วยที่มีเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก ประกอบไปด้วย

1.อาการจากก้อนเนื้องอกที่กดเบียดอวัยวะข้างเคียง

• ปัสสาวะบ่อยหรือกลั้นปัสสาวะไม่อยู่ เนื่องจากก้อนเนื้องอกไปกดกระเพาะปัสสาวะ
• ท้องผูกและแน่นท้อง จากการที่เนื้องอกไปกดลำไส้

2.อาการผิดปกติเกี่ยวกับประจำเดือน

• ประจำเดือนมามากผิดปกติ
• ประจำเดือนมากระปิดกระปอย
• ปวดประจำเดือนรุนแรง

3.ภาวะมีบุตรยาก

เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกอาจทำให้เกิดภาวะมีบุตรยากได้ โดยเฉพาะหากเนื้องอกอยู่ในโพรงมดลูกหรือมีขนาดใหญ่ ส่งผลต่อการฝังตัวของตัวอ่อน

3. แนวทางการรักษาเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกสำหรับคนที่ยังอยากมีลูก

การรักษาเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกในผู้ที่ยังต้องการมีลูก ต้องมีการพิจารณาอย่างรอบคอบ เพื่อให้ยังคงความสามารถในการตั้งครรภ์เอาไว้ โดยหลักการรักษามีหลายแนวทาง ได้แก่

3.1 การผ่าตัดเฉพาะก้อนเนื้องอก (Myomectomy)

หากก้อนเนื้องอกมีขนาดใหญ่ กดเบียดอวัยวะข้างเคียง หรืออยู่ในโพรงมดลูก การผ่าตัดเอาเฉพาะก้อนเนื้องอกออกเป็นทางเลือกที่เหมาะสม เนื่องจากยังคงรักษามดลูกเอาไว้ โดยวิธีการผ่าตัดมี 2 รูปแบบ ได้แก่

3.1.1.การผ่าตัดเปิดหน้าท้อง (Open Myomectomy)

• เหมาะสำหรับกรณีที่ก้อนเนื้องอกมีขนาดใหญ่ หรือมีหลายก้อน

3.1.2การผ่าตัดผ่านกล้อง (Laparoscopic Myomectomy)

• เป็นการผ่าตัดที่มีแผลเล็ก ฟื้นตัวได้เร็ว
• เหมาะสำหรับก้อนเนื้องอกที่ไม่ใหญ่มาก

3.2 การตัดติ่งเนื้องอกในโพรงมดลูกผ่านกล้อง (Hysteroscopic Myomectomy)

ในกรณีที่เนื้องอกอยู่ภายในโพรงมดลูก สามารถตัดออกได้โดยใช้กล้องส่องผ่านทางช่องคลอด วิธีนี้เหมาะสำหรับผู้ที่มีบุตรยากจากเนื้องอกในโพรงมดลูก

3.3 การรักษาด้วยยา

การใช้ยาฮอร์โมนช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเนื้องอก เช่น ยาที่กดฮอร์โมนเพศหญิง (GnRH agonists) ซึ่งทำให้ก้อนเนื้องอกยุบลงชั่วคราว แต่ไม่สามารถทำให้หายขาดได้

• เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการมีลูกในอนาคต ไม่ใช่ในระยะเวลาอันใกล้

3.4 การรักษาด้วยเทคโนโลยีใหม่ ๆ

3.4.1การอุดเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงเนื้องอก (Uterine Artery Embolization – UAE)

• เป็นการฉีดสารเข้าไปอุดเส้นเลือดที่ไปเลี้ยงเนื้องอก ทำให้ก้อนยุบลง
• ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่ยังต้องการมีลูก เพราะอาจทำให้มดลูกขาดเลือดไปหล่อเลี้ยง

3.4.2การรักษาด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง (High-Intensity Focused Ultrasound – HIFU)

• เป็นการใช้คลื่นเสียงพลังงานสูงทำลายก้อนเนื้องอก
• ข้อดีคือ ไม่มีแผลผ่าตัด มดลูกไม่ถูกทำลาย
• เป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้ที่ยังต้องการมีลูก

4. การดูแลตนเองและคำแนะนำเพิ่มเติม

สำหรับผู้ที่มีเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกและต้องการมีลูก การดูแลสุขภาพและการปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์เป็นสิ่งสำคัญ เช่น

1. ตรวจสุขภาพมดลูกอย่างสม่ำเสมอ
2. วางแผนการมีบุตรให้เหมาะสม โดยปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ
3. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ เช่น ผักผลไม้ และหลีกเลี่ยงอาหารที่มีไขมันสูง

บทสรุป

เนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกเป็นภาวะที่พบได้บ่อย แต่ก็สามารถรักษาได้โดยไม่กระทบต่อความสามารถในการมีบุตร หากวางแผนการรักษาอย่างถูกต้อง สำหรับผู้ที่ยังต้องการมีลูก การผ่าตัดเฉพาะก้อนเนื้องอกและการรักษาด้วยเทคโนโลยีสมัยใหม่ เช่น HIFU ถือเป็นทางเลือกที่ดี โดยควรปรึกษาแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเพื่อเลือกวิธีการรักษาที่เหมาะสม

การรักษาเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูกไม่จำเป็นต้องจบลงด้วยการตัดมดลูกเสมอไป ผู้ป่วยสามารถมีทางเลือกที่หลากหลายในการรักษาเพื่อคงไว้ซึ่งความสามารถในการมีบุตร

****************************

ความเชี่ยวชาญอื่นๆของ นพ.โอฬาริก มุสิกวงศ์

ให้คำปรึกษา และรักษา

• ฉีดสีประเมินท่อนำไข่(HSG)
• ตรวจน้ำเชื้อ(Semen analysis)
• เจาะฮอร์โมนสตรี เช่น AMH, FSH, LH, E2, P4
• ประเมินเนื้องอกกล้ามเนื้อมดลูก ด้วย MRI
• ปรับพฤติกรรม และให้ยาในคนไข้ PCOS ที่มีภาวะอ้วน
• แก้หมัน(เปิดหน้าท้อง,ผ่านกล้อง)
• ฉีดเชื้อ(IUI) 
• เด็กหลอดแก้ว(IVF, IVF-ICSI)(ให้คำปรึกษา)
• ผ่าตัดเนื้องอกในโพรงมดลูกผ่านกล้อง 
• ผ่าตัดเนืองอกกล้ามเนื้อมดลูกผ่ากล้อง
• ผ่าตัดเลาะพังผืดผ่านกล้อง
• ผ่าตัดถุงน้ำที่รังไข่ด้วย CO2 laser
• ให้คำปรึกษาการรักษาเนื้องอกมดลูกด้วย HIFU, Microwave, RF